U neposrednoj blizini sela Velja Gorana, na 22 kilometraod Bara i 18 od Ulcinja nalazi se pećina od najljepših pećina u Crnoj Gori nazvana jednostavno Spila.
Piše: Anto BAKOVIĆ
Pećina Spila nalazi se na svega 70 metara od asfaltnog puta koji prolazi kroz selo Goranu i povezuje magistralu Bar-Ulcinj sa putem Sukobin-Vladimir-Ulcinj.
Osman Grgurević, profesor filozofije, direktor OŠ Mrkojevići i jedan od boljih poznavaoca istorije i običaja Mrkojevića predložio je da se ova atrakcija turistički valorizuje. On za Jedro kaže da bi se projekat valorizacije sastojao u tri faze:
„Prva faza podrazumjeva speleološka istraživaja pećine. U okviru njih izvršila bi se morfometrijska istraživaja, na osnovu kojih bi se konstruisao plan i profil pećine. Pristupilo bi se detaljnom popisu svih značajnih speleoloških elemenata koji mogu imati turističku vrijednost. To se prije svega odnosi na stalaktite, stalagmite, pećinske stubove, profile kanala sa specifičnim izgledima i sl. Istraživanja bi obuhvatila mikrokolimatska mjerenja tempereature i vlažnosti vazduha kao dva osnovna klimatska elementa koja predstavljaju osnovu za kasnija praćenja ekoloških promjena u pećini. U okviru sušnog i vlažnog djela godine obavila bi se hidrološka proučavanja pećine. Izvršila bi se preliminarna biospeleološka istraživanja radi mogućih pronalaženja specifičnih životnih formi. Ukoliko postoje indicije izvršila bi se i paleontološka istraživanja. Takođe bi se sačinila detaljna fotodokumentacija kao i video zapisi“, kaže Grgurević za Jedro.
Druga faza odnosi se na geomorfološka, hidrološka i biogeografska proučavanja neposredne okoline pećine, objašnjava Osman.
„Ovim istraživanjima kompletirala bi se slika o prirodnim vrijednostima okoline koja zajedno sa speleološkim vrijednostima pećine predstavlja turističku ponudu. Izvršila bi se i analiza položaja pećine prema postojećim infrastrukturnim elementima (putna mreža, elektro vodovi, vodovodna mreža i sl)“, navodi Grgurević.
Treća faza, priča Osman za Jedro, predstavalja obradu prikupljenih podataka koja obuhvata: grafičku izradu plana i profila pećine, statističku obradu klimatskih elemenata, biološku analizu prikupljenih uzoraka, obradu fotomaterijala, filmsku montažu i sl.
„U ovoj fazi sačinio bi se elaborat o turističkim vrijednostima i mogućnostima uređenja pećine Spila, koja treba da predstavlja osnov za izradu idejnog projekta turističkog uređenja objekta“, kaže Grgurević koji predlaže daprojektni tim čine stručnjaci različitih profila sa Nikšićkog, Beogradskog i Novosadskog Univerziteta predvođeni dr Predragom Đurovićem.
„Cilj je da se utvrde turističke vrijednosti i mogućnosti uređenja pećine Spila kako bi se obogatila turistička ponuda opštine Bar, kao i turističko aktiviranje kontinentalnog područja Mrkojevića. U Crnoj Gori speleo turizam nije razvijen. Ovo bi bila jedna od prvih aktivnosti na turističkom uređenju naših pećina. Pored turističkog ovo bi imalo naučni i obrazovno-vaspitni značaj.
Veliki broj turista koji boravi na ovom prostoru vrlo malo ili gotovo nikako ne posećuje njihovo zaledje. Jedan od glavnih razloga je nepostojanje adekvatne turističke ponude. Utvrdjivanjem turističkih vrijednosti i mogućnostima uredjenja pećine stvorila bi se naučna osnova za turističko aktiviranje pećine na savremen i sa ekološkog aspekta prihvatljiv način. Turističkim aktiviranjem pećine zaposlio bi se jedan broj ljudi iz lokalne sredine čime bi se smanjio proces depopulacije koji je zahvatio ovaj prostor. Opština Bar bi proširila svoju turističku ponudu i speleoturizmom. Turistička posjećenost pećine bi osim u ljetnjem periodu bila značajna izvan ljetnje sezone u okvru obrazovnih programa (školske ekskurzije,izleti i sl.), zaključuje Grgurević.
(Fotografije unutrašnjosti pećine snimljene su tokom jednog od preliminarnih istraživanja 2007. godine)
{galerija}obale/2017/1/spila{/galerija}
