Klapa KUD "Jedinstvo" – Bar bila je sastavni dio umjetničkog programa tradicionalne Fešte od širuna u Budvi, kojom se na spektakularan način afirmišu kultura i turizam Crne Gore.
A onda se prisjećam...
Piše: mr sci Miodrag Banović,prof.
Kulturno-umjetničko društvo “Jedinstvo” - Bar, nastavlja tradiciju Pjevačkog društva “Bratimstvo”. Na zboru građana Bara 03.01.1910.godine donijeta je odluka da se povodom 50-togodišnjice vladavine knaza Nikole, njegovog proglašenja za kralja i Crne Gore za kraljevinu, osnuje Pjevačko društvo “Bratimstvo”. Osnivačka Skupština održana je 14/24.januara 1910.godine, na kojoj je za predsjednika izabran Savo Steva Dabanović, koga je ličnim ukazom knjaz Nikola 1900.godine postavio za upravitelja grada Bara.
Na godišnjoj Skupštini 15.01.1912.godine izabrana je nova Uprava, na čijem čelu je bio Stevo Iličković. Tada je stara uprava Društva počela akciju na osnivanju novog muzičkog društva, dobrovoljnim prilozima prikupijena su sredstva i naručeno 16 instrumenata za rad Društva. Tada je u julu 1911.godine osnovana Prva narodna muzika u Baru, koja je bila prva građanska muzika u Crnoj Gori, koja je u avgustu povećala broj instrumenata na 18, a pokrovitelj je bila knjaginja Milica, žena prijestolonaslednika Danila.
U vrijeme opsade Skadra 1912-1913.godine muzika se nalazila pored prvih borbenih redova. U 1913. godini došlo je do objedinjavanja Prve narodne muzike i Pjevačkog društva Bratimstvo pod zajedničkim imenom Barsko pjevačko prvo muzičko društvo “Bratimstvo”. Muzika je mobilisana u Lovćenski odred da marševima podstiče hrabrost crnogorskih vojnika. Nakon kapitulacije Crne Gore 1916.godine instrumenti su sklonjeni u jednu kasarnu u Podgorici. Rad Društva je bio obnovljen 16.12.1918.godine i promijenjen je naziv u Omladinsko društvo “Bratimstvo”, a predsjednik je bio Petar Novaković. Od 11. juna 1931. godine upravu je preuzeo Krsto Damjanović, nakon čega je osnovan duvački orkestar. Aktivnosti je prekinuo drugi svjetski rat.Početkom 1945.godine osnovan je Prosvjetno-kulturni odbor, na čijem čelu je bio Jovan Nikezić, kada je formirano Sindikalno kulturno umjetničko društvo “Jedinstvo”. U februaru 1946. godine otvoren je bioskop “Pobjeda”, a zatim i Dom kulture. Predsjedniku KUD “Jedinstvo” od 1955.godine bio je Nikola Šaranović.
Ponovo je formirana Gradska muzika - bleh orkestar kojim je rukovodio vrhunski trubač iz Bara Miki Jelenić, do kraja XX vijeka, koliko mu je lično zdravlje dozvoljavalo. Od početka XXI vijeka manifestaciju “Crvene košulje” organizovalo je KUD “Jedinstvo” na ljetnjoj sceni u Starom Gradu. Preko komande JNA u Baru, mr sci Miodrag Banović,prof. je angažovao reprezentativni orkestar JNA iz Podgorice da učestvuje u programu “Crvene košulje”. Njihov program se odvijao u dva dijela, prvi dio je bio ispred Robne kuće “Izbor” od 17,00 sati, a drugi dio od 19,00 sati u starom Bar ispod Spomenika oslobodiocima Bara, pored bunara na kaldrmi u Starom Baru. Nakon njihovog koncerta u Starom Baru 2001.godine mr sci Miodrag Banović,prof. je zamolio rokovodioca bleh orkestra da nam opravi stare duvačke instrumente, što je on i prihvatio. Polovinom jula 2001.godine mr sci Miodrag Banović,prof. pokupio je 16 duvačkih instrumenta Gradske muzike iz Bara, i ponio ih kapelniku Vojnog orkestra u Podgorici na opravku. Opravka instrumenata je završena u oktobru 2001. godine, za njih je svojim kolima pošao mr sci Miodrag Banović,prof. dovezao ih u Bar i spremio ih na tavanu zgrade Službe zaštite i spašavanja u Baru, dok krenemo sa orkestom. Sa ovim smo uoznali Opštinu Bar i ŠOMO “P.P.Njegoš” – Bar, sa inicijativom da se reaktivira bleh orkestar. Inicijative smo obnavljali, ali ne i bleh orkestar, jer nadležni nikako da se organizuju, a kada će i hoće li to niko nezna.
Čuli smo da je neko iz ŠOMO “P.P.Njegoš” - Bar uzimao neke duvačke isntrumente, a sa tim se gubio njihov trag. Otvaranjem današnjeg Doma kulture 1976.godine aktiviran je rad muzičke, likovne, dramske, recitatorske i folklorne sekcije. U sastavu KUD “Jedinstvo” od 1977.godine radio je Dramski studio Bar, a režiser predstava je je bio Čedo Dragović. Folklornu skciju su vodile Lidija Nikić i Ramiza Kalamperović, a od 1979. godine Savo Vučković sa Cetinja.
KUD “Jedinstvo” preregistrovano je 29.12.1981.godine, a predsjednik je bio Jovan Pavićević. Od 1982. godine obnovljen je rad folklorne sekcije, koja je bila aktivna do 1985.godine, a koreograf je bio Janko Milošević. U 1984. godini bila je osnovana ritmičko-baletska sekcija kojom je rukovodila Lilica Bergam. Tada je Brano Radović iz “Luke Bar” upoznao sekretara SOFK Opštine Bar Miodraga Banovića o namjeri “Luka Bar” da će formiranju Kulturno-sportsko društvo “Luka Bar” u kojem bi bili folklorni ansambl i fudbalski klub. Miodrag Banović je predlagao da se “Luka Bar” ne bavi ovim aktivnostima nego da bude pokrovitelj Folklorne sekcije pri Domu Kulture i Fudbalskog kluba “Mornar”. To nije prihvaćeno i formirano je Kulturno-sportsko društvo “Luka Bar”, a iz Doma kulture su preuzeli narodne nošnje koje je koristila folklorna sekcija pri Domu kulture. U to vrijeme manifestacije kulture organazovala je Kulturno-prosvetna zajednica koja je djelovala pri SIZ-u obrazovanja, kulture i fizičke kulture. Koordinatorka je bila Branka Nikezić, a za realizaciju je bio angažovan Dragiša Simović.
Izuzev dramske sekcije koju je vodio Čedo Dragović, tada je došlo do zatišje u radu KUD “Jedinstvo” do 23.09.1991.godine. Tada je mr sci Miodrag Banović,prof. pokrenuo aktivnosti da se reaktivira rad KUD “Jedinstvo”, a insistirao je da Čedo Dragović bude predsjednik, na šta je on odgovorio: “Hoću Bane, ali da ti preuzmeš dužnost predsjednika”. Na to mu je energično odgovorio mr sci Miodrag Banović,prof.: “Ne da ne mogu ja nego niko u Baru ne može preuzeti dužnost predsjednika prije Čeda Dragovića”. Čedo je popustio pred ovom presijom i pristao da bude predsjednik. Tada su Čedo Dragović i Miodrag Banović animirali prijatele i sazvali Osnivačku skupštinu KUD “Jedinstvo” – Bar, koja je održana 23.09.1991.godine, a mr sci Miodrag Banović,prof. je uradio kompletnu dokumentaciju potrebnu za rad Skupštine i registraciju KUD “Jedinstvo” - Bar. Za predsjednika je izabran Čedo Dragović, za sekretara mr sci Miodrag Banović,prof. a za sjedište je određeno da bude u Dom kulture Bar. Bile su aktivne horska i dramska sekcija. U to vrijeme mr sci Miodrag Banović,prof. je više puta insistirao da ponovo formiramo folklornu sekciju, ali nije prihvaćeno uz obrazloženje da nemamo finasijskih mogućnosti za to.
Dok je obavljao dužnost načelnika za sport u Opštini Bar mr sci Miodrag Banović,prof. je 1998.godine uradio projekat Festival dječijeg stvaralaštva “Četiri godišnja doba” sa 10 segmenata kulture, u kojem bi bila angažovana djeca Bara, ali u Opštini Bar nije prihvaćeno.
Tada u Baru nije postojala nijedna institucija kulture koja bi angažovala djecu Bara u kulturnim sadržajima, što je bio dominantan motiv mr sci Miodragu Banoviću,prof. da ne odustaje od ove ideje, a posebno zbog ljubavi prema folkloru jer je bio član Folklorne sekcije OŠ “Meksiko” od 1964.godine koju je vodila Vera Velašević, zazim u Folklornoj sekciji Poljoprivredne škole koju je vodio Vojo Popović – Tuf. Za vrijeme studija u Beogradu od 1972.godine bio je u Folklornom ansamblu AKUD “Žikica Jovanović – Španac”, čiji je koreograf bio Branko Marković iz Narodnog pozorišta iz Beograda.
Od ove ideje mr sci Miodrag Banović,prof. nije odustao pa je 1999. godine opet pokrenuo ovaj projekat, koji je prihavtio predsjednik Opštine Bar mr Borilav Lalević.
Tada je formirao Folklorno društvo “Bar” u kojem je angažovao kolege iz Folklornog ansambla AKUD “Žikica Jovanović – Španac” iz Beograda, Dragana i Draganu Koprivice, koji su gradili kuću u Šušanju. Za nosioca organizacije prvog Festival dječijeg stvaralaštva “Četiri godišnja doba” 1999.godine odredio je Folklorno društvo “Bar”, sa kojima je formirao folklorne sekcije u više škola u Baru, a od 2000. godine objedinjen je rad folklornih sekciju u prostorijama Doma kulture Bar. Ulaskom u XXI vijek, od 2000.godine, kada je funkciju predsjednika KUD “Jedintvo”-Bar preuzeo Žarko Pavićević, organizaciju Festivala prenio je na KUD “Jedinstvo” – Bar, koji smo organizovali u sva 4 godišnja doba do 2005. godine. Festival je bio veliki podsticaj za formiranje velikog broja umjetničkih ansambala Bara i organizaciju drugih manifestacija kulture, koji su formirani od 2000.godine. U 2005. godini, nakon proljećnog segmenta Festivala, mr sci Miodrag Banović,prof. je ocijenio da je misija Festivala završena, da je imala punu opravdanost, da je imala apsolutni učinak, da je na Festivalu nastupilo preko 5.000 mladih umjetnika Bara i da u budućem periodu manifestacije kulture za našu djecu organizuju Kulturni centar Bar i novoformirane isntitucije kulture.
Ovaj stav mr sci Miodrag Banović,prof. je iznio na SO Bar 2005. godine, kada je predložio Kulturnom centru Bar da promijene stari naziv Festival stvaralaštva za djecu “Pod Starom maslinom” i da daju novi naziv Festivalu: Festival dječijeg stvaralaštva i stvaralaštva za djecu “Pod Starom maslinom”, a samim tim da priomijene i koncepciju Festivala, da djeca ne budu samo pasivni posmatrači, nego da djeca budu aktivni učesnici u umjetničkim programima, što je tada i prihvaćeno. U 2000. godini mr sci Miodrag Banović,prof. inicirao je da KUD “Jedinstvo” – Bar uđe u budžet SO Bar, što je prihvaćeno i bilo je na budžetu do 2005.godine. Od 2005.godine predsjednica KUD “Jedintvo” – Bar bila je Vera Kirović, zatim Vjera Kovačević. Nakon toga, na javnim i stručnim javnim raspravama mr sci Miodrag Banović,prof. je više puta inicirao da KUD “Jedinstvo” – Bar uđe u budžet SO Bar, jer je to tradicionalistička institucija kulture, iako ima status NVO, ali još uvjek nije prihvaćeno.
Aktuelni predsjednik KUD “Jedinstvo” – Bar je muzikolog Zoran Vojvodić, sekretar mr sci Miodrag Banović,prof. umjetnički rukovodilac hora i klape je prof. Ljuba Marjanov, a umjetnički rukovodilac folklornog ansambla je dil.prav.Ognjen Vučević.
Klapa KUD "Jedinstvo" – Bar, aktivna je od 2012.godine. U svom repertoaru njeguje izvorne, narodne, mediteranske i starogradske pjesme, kojima afirmiše kulturu i tradiciju Crne Gore kao mediteranske države i daje doprinos opštoj kulturni Crne Gore.
