Profesor, šahista, pisac, intelektualac... koji zbori tečno i umno, ne mistifikujući taj svoj izuzetan govornički dar-ovako je na autorskoj večeri u sklopu književnog segmenta Barskog ljetopisa predstavljen Maksim Lutovac, čuveni dugogodišnji direktor barske Gimnazije.

Novinar i književnik Milan Vujović, moderator večeri, kazao je da je prijatelj s Maksimom Lutovcem postao poslije mnogo godina pripravničkog staža, “prvo kao đak barske Gimnazije u kojoj je bio direktor, pa kao učesnik mnogih divnih šahovskih događaja u kojima je upravo on držao kormilo”.

“Tokom naših šetnji, od glavnog gradskog trga do ušća Željeznice u more, čuo sam bezbroj anegdota od svog prijatelja. Uvijek su to bile životne, zanimljive, nikad dvije iste, priče. Bio bih autor sjajne knjiga pripovijedaka da sam imao spisateljski nerv i snimao sve ono što je on tu, pod vedrim nebom, godinama besjedio. Maksim je umio lako, sa puno takta i šarma, uvijek u cilju neke plemenite misije, da okupi bivše gimnazijalce, dobre đake. Gimnazija je u njegovo vrijeme bila ponosna na nas, mi još više na nju”, istakao je Vujović koji je čitao Lutovčeve priče i pjesme.

Priču o tri gimnazije koje su obilježile njegov život- u rodnim Beranama, Kotoru i u Baru, Lutovac je počeo prisjećanjem na zavičaj “najljepši na svijetu”-Dapsiće kod Berana, odakle ga je sticaj životnih okolnosti odveo u Boku. Tamo se u Domu u Škaljarima upoznao sa šahom koji mu je postao nezaobilazan životni saputnik.

“Bilo je to vrijeme kada je sa nas 300 đaka radilo troje vaspitača”, prisjetio se Lutovac.

Tokom studija u Beogradu, od 500 kandidata, primljen je u devet novinara tada čuvenog “Sporta”, no, nije se otisnuo u novinarske vode, , “bila je to slučajna epizoda”. Vratio se u Berane, čija je Gimnazija tada bila jedna od šest u Crnoj Gori, pored Kotora, Nikšića, Cetinja, Titograda i Pljevalja.

“U ono vrijeme, ta gimnazija je dala najveći broj intelektualaca i umjetnika. Odatle sam , početkom sedamdesetih godina, otišao u Bar instiktom tragača za zlatom, jer je to tada bio mali grad”, kazao je Lutovac.

Maksim Lutovac je u Baru bio direktor Gimnazije punih 28 godina, a za svoj društveni angažman i dostignuća nagrađen je 1983. i najvećom opštinskom nagradom “24. novembar”. Prvak Crne Gore u šahu 1963. i nacionalni šahovski majstor, autor je knjiga „Šahovski vijenac“ koju je legendarni jugoslovenski šahista Svetozar Gligorić nazvao Biblijom šaha, “Sozina”, “Crno bijela polja”, „Vrtovi drevne igre“, “Balada o Vladimiru” i „Bar – grad feniks“. Njegova knjiga “Crnogorski šah E 4”, iz 1984. prva je štampana knjiga o crnogorskom šahu za pet vjekova, od “Oktoiha”.