Nelegalne deponije su jedan od najvećih ekoloških problema u barskoj opštini. Ima ih i u gradskim i u prigradskim naseljima, niču na planinskim putevima, pored mora i jezera... Iako u Baru postoji regionalna deponija Možura i redovan odvoz otpada, nesavjesni građani se, zbog neznanja i nezainteresovanosti za okolinu, najčešće noću, i dalje odlučuju da istovare velike količine smeća na mjestima koja nisu za to predviđena.

Piše: Lucija Milović, mentor: prof. Tanja Kragulj, OŠ „Blažo Jokov Orlandić“

U sektoru Čistoća preduzeća Komunalne djelatnosti iz Bara po klasifikaciji razlikuju dvije vrste nelegalnih deponija: tzv. „građevinske“ i deponije sa organskim otpadom. Svakog mjeseca na lokalnom informativnom sajtu Bar Info se objavi apel ove firme građanima da za odvoz viška smeća pozovu dežurnu službu. Po svemu sudeći, bez mnogo uspjeha.

„Divlje deponije nastaju najviše s proljeća i u ljeto. Pravi problem nastaje pred početak sezone, kada vlasnici ugostiteljskih objekata i kuća na primorju vrše renoviranje ili dogradnju, pa sav građevinski materijal i šut bacaju pored puteva. Uz to je ljeti broj ljudi mnogostruko veći zbog dolaska turista, pa se velike gomile smeća u mini-deponijama mogu naći čak i u centrima naselja, na gradskim parkovima ili ivicama plaža“, rekao je direktor RJ „Čistoća“ Predrag Ristović .

Dešava se, kaže on, da jedinice komunalaca sa kamionom dođu po prijavi građana u jutarnjim satima i očiste prostor, a već nekoliko sati kasnije na istom mjestu nikne nova deponija.

Tačan broj divljih deponija na području barske opštine se ne zna, ali samo na putu Bar – Ulcinj tokom jula 2016. zabilježene su 152 deponije šuta . Sve ih uklanjaju Komunalne djelatnosti, iako to uopšte nije u njihovoj nadležnosti, već preduzeća „Crnagoraput“.

Građani Bara često pomažu gradskim službama, naročito Komunalnoj policiji, prijavljivanjem divljih deponija na telefon Call centra ili putem mobilnih aplikacija Viber  i WhatsApp, specijalno namijenjenih za tu svrhu. Samo u 2016. godini, na osnovu prijava, izdato je 30 prekršajnih naloga i podnijeto devet zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka . Na Dan planete Zemlje, sve barske škole, izviđači i sportski klubovi čiste ekološke crne tačke u barskoj opštini. Među njima je najviše divljih deponija na plažama, nastalih tako što more izbaci smeće na obalu, a vlasnici plaža, iako su u obavezi, ne očiste taj dio kopna.

I nevladin sektor je bio proteklih godina izuzetno angažovan na podizanju svijesti građana o potrebi pravilnog odlaganja otpada i lociranju divljih deponija. Tako je NVO koalicija „BURA - Barska urbana alternativa“ još prije deset godina skrenula pažnju okruglim stolovima i press-konferencijama na proces eutrofikacije (obogaćivanja mora hranjivim solima, fosfatima i nitratima), nastao usljed povećanja količine otpada na obalama potoka i rijeka Željeznica, Rikavac, Rena i Botun tokom turističke sezone . NVO Mediteranski centar fotografije odradila je monitoring, uz foto izložbu „Ne žmurimo pred lošim stvarima“, na kojoj je ukazala na problem drastičnog povećanja broja nelegalnih deponija u 2010. godini. Ekološki pokret “Ozon” iz Nikšića je Komunalnoj policiji Bar prijavio ekološku bombu - nelegalnu deponiju na kojoj preovladava životinjski otpad, između tunela Ćafe i Utjin. Broj „divljih“ odlagališta smeća koje su registrovali 2013. bio je veći od 260 .

Opšte je mišljenje da se najveća nelegalna deponija nalazi pored sela Limljani, na lokalitetu Bujaci. To je, u stvari, padina široka oko stotinu metara, niz koju žitelji tamošnjih zaseoka decenijama bacaju sav otpad, od svakodnevnog smeća, preko starog namještaja do djelova automobila. Veliki problem je i u crmničkom zaseoku Zabes, gdje je deponija na obali Skadarskog jezera. Za vrijeme velikih poplava, voda „upije“ otpad i na taj se način širi čitavim jezerom. Predsjednik MZ Virpazar Đuro Marković kaže da je nekoliko puta pokretana dobrovoljna akcija čišćenja tog mjesta, ali je nakon nekoliko mjeseci sve bilo po starom .

U 2016. godini na deponiju Možura iz Bara je odveženo 23.113 tona otpada, od čega kamionima sa otvorenim krovom, koji služe za odvoz sa divljih deponija, 4.930 tona. U 2015. taj broj je bio i veći – čak 5.280 tona. U prosjeku svakog mjeseca odvezu 164 kamionske ture kabastog otpada, što je otprilike 440 tona . Ovo je podatak koji mora da zabrine ekologe i gradske vlasti.

Pored toga što uništavaju imidž Crne Gore kao turističkog odredišta, nelegalne deponije su štetne za ljudsko zdravlje, i cjelokupnu okolinu. Tokom svake od ljetnjih sezona sa njih se vije dim, jer zbog ekstremno visokih temperatura dolazi do samozapaljenja. Životinje raznose otpad, naročito organski, pa se u crnogorskim dnevnim listovima često mogu vidjeti fotografije pasa ili krava koji čupaju kese sa smećem u Sutomoru, Velikom Pijesku, na Žukotrlici, u Polju...  Osim što su stalni izvor zaraze, one dugoročno utiču na biljni i životinjski svijet, vodotokove, kvalitet mora... 

Za sada nema nagovještaja potpunog rješenja problema nastanka nelegalnih deponija. Preostaje, kao i do sada, mogućnost podizanja ekološke svijesti građana još od najmanjeg uzrasta, ali i veća primjena mjera kažnjavanja za sve kojima se dokaže da su krivi za nastanak deponija. Novim Zakonom o komunalnim djelatnostima, kojim je zabranjen istovar građevinskog i drugog materijala bez odobrenja, pooštrene su kazne i sada se kreću od 500 do 5.000 eura , ali se ta kaznena mjera za sada rijetko primjenljuje. 

{galerija}art/2017/4/lucia{/galerija}